Poems from “Kameraden” by Krzysztof Jaworski translated from the Polish by Benjamin Paloff

---

Winter

Meanwhile, what had been green went gray

and became a concept from a manual on keeping orchards.

Outside the window, the civilization of reason is in uneventful bloom. The experts

in weather are enumerating the weather’s virtues, while a chance radio station

calls on us to take the walks we’ve planned for July. The lava of snow.

Nature, under constant surveillance, reveals its mysteries, and the press

runs a photograph of animals frozen

in place. The gulf

between culture and nature grows deeper, that justice

may descend upon us in triumph. Justice

descends. Nature has always been dumber than man.

Above us,

in the nameless waste,

winter’s gigantic mill is puffing away.

The Madame Blavatsky of Our Time

Will everything now fall forever to the angels,

their boyish wings and flaming swords, their blinding rage?

As if reality weren’t already too ardent

an executioner? The mouth’s abyss multiplies the waste of utterance—

the scrawny, rickety body of a woman, her hips

sharpened at their edges, leaning against the card table, an icon

for a head, scratches with her fingernails an A…

Kh… to delight in knowing

the secret destinies of the world.

The landscape out the window is on fire.

This century is withering for want of a miracle.

You can’t hang yourself in a vacuum,

the scene free of too many extras,

you have to look after the details, the farewell letters, the disappointed

faces, symbols cut live

from police reports. No one lives

for himself. It’s too easy to hover

with your shoulders bespattered with sun, with your face

bepissed with moon, seeing your

feet dangling to spite the law

of gravity. There’s nothing on earth more humiliating

than the law of imagination.

He imagined a room, a chair, and himself.

That’s all that life would allow him.

“Life is cruel,” he said.

The room’s interior recalled the interior of a hotel room.

The room remembered better times.

“Times are changing.”

Agony in Elation

The city two hundred

fifty kilometers

from here,

come,

its promise as fine as an ad

for razor blades

defeating the swelling

of kilometers

between us

(his teeth problems,

my brainwave problems).

Oh, no,

to pursue something around the world?

Would that there were no more distances.

Would that the cities held hands.

Would that Oslo embraced Aachen.

Would that it all gathered in one place.

Would that there were no memories.

Would that everyone gathered in one place.

Would that no one reproached me

for remaining motionless for weeks on end.

Would that state borders were streaks

of paint on land and water.

Would that the dead would rise from the dead,

that I might die in peace.

Would that it weren’t necessary to leave

in order to get somewhere.

Zima

Tymczasem zieleń zszarzała,

stając się pojęciem z podręcznika dla sadowników.

Za oknem najspokojniej kwitnie cywilizacja rozumu. Eksperci

od pogody wyliczają zalety pogody, a przypadkowa radiostacja

nawołuje do spacerów zaplanowanych na lipiec. Lawa śniegu.

Wiecznie podglądana przyroda odkrywa swe tajemnice i prasa

zamieszcza fotografię zwierząt przyłapanych

na zamarzaniu. Przepaść

między kulturą i naturą pogłębia się, by sprawiedliwość

triumfując zstąpiła na ziemię. Sprawiedliwość

zstępuje. Natura zawsze była głupsza od człowieka.

Ponad nami,

w bezimiennym pustkowiu,

dyszy gigantyczna huta zimy.

Madame Blavatsky naszych czasów

Czy już wiecznie wszystko spadnie na anioły,

ich chłopięce skrzydła, płonące miecze, oślepiający gniew?

Czyżby rzeczywistość nie była nazbyt gorliwym

oprawcą? Otchłań ust pomnaża marność wypowiedzianego—

chude, rachityczne ciało kobiety, z biodrami

zaostrzonymi na końcach, oparta o karciany stolik, ikona

zamiast głowy, wydrapuje paznokciem A…

CH… by można rozkoszować się poznaniem

sekretnych losów świata.

Krajobraz za oknem płonie.

To stulecie usycha z tęsknoty za cudem.

Nie można powiesić się w próżni,

ze sceną wolną od nadmiaru statystów,

trzeba zadbać o szczegóły, pożegnalne listy, zawiedzione

twarze, symbole żywcem wyjęte

z policyjnych raportów. Nikt nie żyje

dla siebie. To zbyt proste zawisnąć

z plecami oplutymi przez słońce, z twarzą

zasikaną przez księżyc, widząc swoje

dyndające stopy na przekór prawu

ciążenia. Nic bardziej poniżającego na ziemi

prócz prawa wyobraźni.

Wyobraził sobie pokój, krzesło i siebie.

Na więcej życie mu nie pozwoliło.

—Życie jest okrutne—powiedział.

Wnętrze pokoju przypominało wnętrze pokoju hotelowego.

Pokój pamiętał lepsze czasy.

—Czasy się zmieniają. 

Agonia w uniesieniu

Miasto, dwieście

pięćdziesiąt kilometrów

stąd,

przyjedź,

zachwala chudy jak reklama

żyletek

pokonując opuchliznę

kilometrów, która

nas dzieli

(jego kłopoty z zębami

moje kłopoty z eeg).

O, nie,

uganiać się za czymś po całym świecie?

Niech nie będzie odległości.

Niech miasta podadzą sobie ręce.

Niech Oslo uściska Aachen.

Niech wszystko zgromadzi się w jednym miejscu.

Niech nie będzie wspomnień.

Niech wszyscy zgromadzą się w jednym miejscu.

Niech nikt nie wypomina mi, że

całymi tygodniami mógłbym nie ruszać się z miejsca.

Niech granice państwowe będą tylko

śladami po farbie na ziemi i wodzie.

Niech umarli powstaną z martwych,

abym mógł umrzeć w spokoju.

Niech nie trzeba będzie nigdzie wychodzić,

żeby dokądś dojść.

---

Krzysztof Jaworski was born in Kielce, Poland, in 1966, and has written over a dozen books, including To the Marrow, an avant-garde novel about his yearslong experience with cancer. His poems in English translation have appeared in Cincinnati Review, Kenyon Review Online, A Public Space, and elsewhere.

Benjamin Paloff’s books include the poetry collections And His Orchestra (2015) and The Politics (2011), both from Carnegie Mellon, and many translations from Polish, Czech, Russian, and Yiddish. His poems have appeared in Conduit, Fence, Guesthouse, The Paris Review, The New York Review of Books, and others.

---

8 July 2024