---

The City

Oh my mistress,

My heart is heavy with pain and misery, I ponder

upon leaving your city,

upon sipping a goblet of water from my village spring, so I can

numb the pangs of my aching heart,

in your piercing pain of anticipation. My whole

body is jaded with your city, weary of its hustle

and bustle —

sick of its ailing days and melting nights. I ponder

upon leaving your city;

away from the sight of its myriad ensnaring neon lights, to the village

where the moonlight

streams through my smile. How can I

survive in your city,

now that I am averse to chicanery?

In a city which typifies metals and minarets, and where

the bird of true love is estranged. My wrists and ankles feel

like they’re shackled; what favors a figure is a scarecrow;

what resembles a telephone pole, a gallows. Away

from your city I go —

the city tainted with smoke,

belching out from the houses of the rich,

incarcerating the innocent rays of sunshine. In every

passage and alleyway of this city,

it is the sickening sound of wailing and weeping coursing

through my heart;

it is not a warm hand of my kinfolks I squeeze, but the

hand of a tool I seize.

In your city, the lion is feeble and frail after the

fashion of a fox;

in every direction, there is an affliction, I ponder

upon leaving your city;

my mistress, how can a slimy swampland give way

to a fragrant flower garden?

In a city where its riches overhang the firmament.

Your city, oh, my fair gazelle,

is narrow for love, vast for woe.

Who would listen to verses from the book of my heart, in a city where

the poor are being smoked and stamped?

I was born and bred in a nomadic black tent, and to the

caskets of your cramped city alleys, my flesh and bones

do not relent.

The verdant slopes of the village paint the

body of my passion blue and my poem red.

I ponder upon leaving your city, my

sweetie.

---

You Are My Sea

[The boy:]

You are my sea,

for watching with your deep blue eyes,

for your translucence, your serenity.

You are my sea,

for your sashaying waves,

your fits of temper,

your elegance,

grandeur.

You are the endless plain,

for the worn-out traveler; a

city ghost.

You are self-effacing like a beautiful dream — like

a breath,

you don’t take up any space

between the lines of poetry,

similar to desire.

You resemble a mirage;

sometimes visible

oftentimes indiscernible;

you are a quenching hope of a passer-by; a

weeping willow in a coastal salt marsh,

hidden from the reassuring sight of the lover

under its fragile leaves and twigs.

But, oh girl, oh

soft eyes,

oh spiteful keen dagger of vengeance,

today, I am in an infirmary,

neither conscious nor awake, part

thinking of the young man smiling

with his lacerated mouth and, with

his steel sword in hand, paving the

bloody boot tracks

and cutting the black hands of Ba’athists,

and part thinking of you.

Don’t, oh the glinting forehead in moonlight;

don’t, oh the still sea of slumberous eyes; don’t

set burning fire to my body.

Don’t smother me with the familiar faces of the killed. I

am in grief myself;

don’t add insult to my injury;

don’t burn me;

do not say, “I wished my fiancé,

my life supporter,

were no longer alive!”

[The girl:]

But today,

with every blazing heart of a mother in

Kurdistan,

there is a firebomb, a

Peshmerga, a sapling in flames.

You shouldn’t have said,

“I was part thinking of you.”

Don’t break down and sob, “My fiancée is a

fruitless toil.”

To the mouth snubbing its smile,

to the ease that is the source of your affliction, do

not say, “This is merely a heart-to-heart.” Do you

imagine

I am clueless as to

how sweet amorous talks are?

But today, I part belong to Kurdistan, I

am the sister of the hundred brethren

executed for my homeland.

The keen fish of your thirsty hands

no longer swims to the sea of my bosom. I

adore you,

but today,

I am a Kurdish girl;

hell is the blaze of my reprisal.

---

شار

گوڵم!

دڵم پڕە لە دەرد و کوڵ 

ئەڵێم بڕۆم لە شارەکەت

ئەڵێم بە جامێ ئاوی کانیاوی دێیەکەم 

عیلاجی کەم کوڵی دڵی پڕم، لە دەردی ئینتیزارەکەت

وەڕز بوو گیانی من لە شار و هاڕەهاڕی ئەو

لە ڕۆژی چڵکنی نەخۆش و تاو و یاوی شەو

ئەڵێم بڕۆم لە شارەکەت

لە شاری چاو لە بەر چرای نێئۆن شەوارەکەت

بڕۆمە دێ کە مانگەشەو بزێتە ناو بزەم

چلۆن بژیم لە شارەکەت

کە پڕ بە دڵ دژی گزەم؟!

لە شارەکەت کە ڕەمزی ئاسن و منارەیە

مەلی ئەوین غەوارەیە!

ئەڵێی لە دەوری دەست و پێم 

ئەوەی کە تێل و تان و ڕایەڵە، کەلەبچەیە!

ئەوەی کە پەیکەرە، میسالی داوەڵە!

ئەوەی کە دارەتێلە، مەزهەری قەنارەیە!

لە شارەکەت، کەمەندی دووکەڵە 

کە دێتەدەر لە ماڵی دەوڵەمەند

وه تیشکی بێ گوناهی خۆرەتاو ئەخاتە بەند!

دێ بەرەو دڵم

دەستی گەرمی ئاشنا نییە کە ئەیگوشم

دەستی چێوی‌یە!

لە شارەکەت زەلیلە شێر،

باوی ڕێوی‌یە!

بە هەر نیگایەک و پەتایەکه

ئەڵێم بڕۆم لە شارەکەت گوڵم!

گوڵم! هەرێمی زۆنگ‌وزەل،

چلۆن ئەبێتە جاڕەگوڵ؟

لە شاری تۆ، لە بانی عەڕشە قۆندەرەی دراو!

شارەکەت ئاسکە جوانەکەم!

تەسکە بۆ ئەوین و بۆ خەفەت هەراو!

کێ لە شاری تۆ، لە شاری قاتڵی هەژار

گوێ ئەداتە ئایەتی پەڕاوی دڵ؟!

منێ کە گۆچی تاوی گەرمی بەر دەوارەکەی عەشیرەتم،

بە دارەتەرمی کووچە تەنگەکانی شارەکەت

ڕانەهاتووە لەشم!

بناری پڕ بەهاری دێ،

ڕەنگی سوور و شین ئەدا لە شێعر و عاتیفەی گەشم!

ئەڵێم بڕۆم لە شارەکەت، گوڵم. 

---

تۆ دەریامی،

تۆ دەریامی،

بە ڕوانینی دوو چاوی شینی بێبنت.

بە خاوێنیت، بە ئارامیت.

تۆ دەریامی،

بە شەپۆلی لەنجە و لارت.

بە تووڕەیی جاربەجارت.

بە شەنگەژنیت،

بە سامیت.

تۆ دەشتی ئەوپەڕ نادیاری.

بۆ چۆلبڕی لەپێکەوتوو،

تاپۆی شاری.

تۆ ڕوحسووکی،

وەک خەونی خۆش.

وەک هەناسە،

جێ ناگری،

لە توێی شێعرا چەشنی تاسە.

تۆ تراوکەی، جارێ دیار، گاهێ نەدیاری.

هیوای تینوێتیی ڕێبواری.

تۆ شۆڕەبیی نێو شۆرەکاتێکی گەرمی.

لە بەر نیگای تاسەباری ئەویندارا،

خۆداپۆشیو بە لک و پۆی،

کەزیەی نەرمی.

بەڵام ئەی کیژ،

ئەی چاونەرم،

ئەی خەنجەری تۆڵەی ڕق‌تیژ،

ئەمڕۆ من لە خەستەخانەم.

نە وشیارم، نە لەسەرخۆ

لایەکی بیرم لای ئەو گەنجەی،

کە بە دەمی برین پێکەنی،

بە شوورەی وەک پۆڵای لەشی،

ڕێگای چەکمەی سووری خوێن و

دەستی ڕەشی بەعسی تەنی.

لایەکی بیریشم لای تۆ.

نا، ئەی هەنیەت وەک مانگەشەو،

نا، دەریای مەندی چاوبەخەو،

گڕی ئاخ بەرمەدە گیانم

بە نیگای ئاشنا لێ کوژراوان مەمتاسێنە،

خۆم زامارم.

بە خوێی توانج، مەمسووتێنە،

مەمکولێنەوە

مەڵێ خۆزگە دەزگیرانم،

پاڵەوپشتی ژیانم،

بمردایە.

بەڵام ئەمرۆ،

کە هەر ساتێ دڵی دایکێ،

لە کوردستان هەڵئەقرچێ

بەهەر بۆمێکی سووتێنەر،

پێشمەرگەیەک،

داری چاکێک دادەقرچێ،

نەتکوتبایە لایەکی بیرم لای تۆیە.

مەگری و مەڵێ دەزگیرانت ڕەنجەڕۆیە.

بەو زارەی لە زەردە زیزە،

بە ئارامی کە شێوەی دڵمەندی تۆیە،

مەڵێ بەس ئەم گفتوگۆیە

تۆ لات وایە، من نازانم،

سکاڵای دڵداری خۆشە؟

بەڵام ئەمرۆ من بەشێکی کوردستانم،

کیژی سەد برا کوژراوی نیشتمانم.

تازە ماسیی تاسەباری دەستی تینووت،

ڕێی نییە بۆ دەریای سینەم

هێندەی خوا خۆشەویستی

بەڵام من کیژێکی کوردم،

جەهەننەمە گڕی سینەم.

---

Suwara Ilkhanizada, a Kurdish-Iranian poet and writer, was born in April, 1937. He is often considered as the founder of Modern Kurdish poetry in Eastern (Iranian) Kurdistan. After his graduation in 1968, he began working at the Kurdish service of Radio Tehran, where he presented a popular literary program called Tapo û Bomelêl. He was only 38 years old when he died in a car accident in January, 1976. His complete collection of poems and essays, Shangawuwar, was published posthumously in 2014.

Himan Heidari is a translator and literary enthusiast from Iran. He holds an M.A in English Literature and has published his short stories, poems, works of translation, and articles in the Literary Hatchet, MAYDAY Magazine, Middle Eastern Literatures, and The Journal of Victorian Culture, among others.

---

13 September 2022